كمتر كسی میداند اما «مغازه خزر»، ابتداى خیابان استانبول پس از چهارراه فردوسى- استانبول- نادرى اولین ساندویچ فروشی ایران بود. مغازهای در پاساژ كه مدتی بعد در طبقه زیرین آن رستورانى افتتاح شد كه در آنجا چند نوع غذا مثل سوسیس سرخ كرده یا مغز گوسفند یا كتلت یا شیر ماهى را همراه با تودهاى از سیبزمینى پوره خوشمزه كه روى غذا و سیبزمینى سس گوجه فرنگى یا كچاپ هم مىریختند به بهای نازل هر پرس شش قران و بعدها
۱۲
ریال و در دهه 40،
۱۸
ریال! میفروختند
.
آنجا محل جمع شدن و سخن گفتن و وقت گذراندن شعرا، نویسندگان، روزنامهنگاران، دانشجویان و دانشآموزان كلاسهاى بالاى مدارس متوسطه بود. دانشجویان دانشكده افسرى تهران هر شبجمعه در خزر و طبقه بالاى پاساژ اجتماع مىكردند و با خریدن یك لوله بلند و باریك كالباس آن را با نان بولكا (سفید) و خیارشور و گوجه فرنگى مىخوردند.
صاحبان این مغازهها معمولا از ارامنه جمهوری بودند كه با خوشرویى جوانان را مىپذیرفتند. شب جمعه در ساندویچفروشىهاى خیابانهاى استانبول، نادرى، لالهزار و لالهزارنو غلغلهاى بود.
دانشجویان دانشكده افسرى ارتش از مشتریان وفادار ساندویچفروشهای لالهزار نو بودند زیرا آنها در طول هفته هر روز ناهار ساچمه پلو (عدس پلو)، علف پلو (سبزی پلو)، آش گل گیوه (آش كشك) طاس كباب، راگو، قیمه پلو، چلوخورش علف دانشكده (قورمه سبزی) و كتلتهایی كه از سفتی و سختی شباهت به آجر پاره داشتند خورده و شب جمعه میل داشتند ساندویچ كالباس و سوسیس بخورند.
آنها هر دو، سه نفر دور یك لوله نیم مترى كالباس سیردار جمع شده قطعات بریده آن را با رغبت و اشتهای زیادى همراه نان بولكاى ترش مزه و گوجهفرنگى و خیارشور به معده مىفرستادند. آن زمان از سس ساندویچ اثرى نبود و به جاى آن ساندویچفروشها در نهایت سخاوت مقداری كره اعلا لاى نان مىمالیدند
.
در خیابان جمهورى(شاهآباد سابق) دكه ساندویچفروشى اسلامى جمع و جورى بود كه به جاى كالباس، كوكو، كتلت و تخم مرغ لاى نان مىگذاشت و كار او هم بسیار گرفته بود. ساندویچ از سالهای حدود
۱۳۳۵
به شهرستانها نیز انتقال یافت.
در سالهاى اول افراد محترم و آبرومند رفتن به ساندویچفروشىها را دون شأن مىدیدند و حداكثر رضایت مى دادند به چلوكبابى و چلوخورشتى بروند.
همان طور كه در عصر ناصرى نیز رفتن به رستوران و چلوكبابى كارى خلاف آبرو تلقى مىشد و مىگفتند فلانی سفره درست و حسابى ندارد كه به دكه نان وكباب یا دكان چلوكبابى مىرود اما كمكم رفتن به دكان ساندویچفروشى متداول شد و امروز بسیارى خوردن ساندویچ را بر صرف غذا در خانه ترجیح میدهند. حتی حدود سالهای دهه
۴۰
گفته مىشد كه تعداد كارگران ساندویچفروشىها تنها در شهرستان رشت به 16هزار نفر میرسید.
در دهه
۱۳۴۰
در بلوار كشاورز یك ساندویچفروشى بزرگ به نام
۴۴۴
افتتاح شده بود.
نام فروشنده خوش اخلاق و خندهروى آن به نام علىآقا را كسى نمىدانست و او را علیآقا
۴۴۴
میخواندند. على آقا كه حتى بعدا معلوم نشد نام خانوادگیاش چیست با برادرش آقا داوود از ساندویچفروشان موفق تهران بودند و سالها عده زیادی دوست داشتند به مغازه
۴۴۴
بروند و ساندویچ
۴۴۴
بخورند. على آقا بعدها خود مستقلا فروشگاهى در سهراه طالقانى تاسیس كرد.
کوتاه و جالب از نخستين ساندويچ فروشى‌هاى ايران!
]]>
قثقثقثقثقثقثقثقثق